Wat voorafging
Op dinsdag 24 november organiseerde kunstruimte NEST een debat rond het artikel in NRC over een van grensoverschrijdend gedrag beschuldigde kunstenaar. Dit onder de titel We Need To Talk (We Moeten Praten).
Over de livestream kondigde NEST van tevoren aan: “Om het gesprek digitaal te volgen dien je de livestream van tevoren te reserveren, want deze zal later niet worden gepubliceerd.” Dat deed bij mij alarmbellen rinkelen. We moeten praten, maar dat gesprek is naderhand niet meer toegankelijk? En zonder dat daarvoor een reden wordt opgegeven? Ik besloot de livestream op te nemen.
__
Kunsttijdschrift Metropolis M zou in opdracht van NEST een verslag van het debat maken, dat kun je hier vinden. Maar dit zou een duiding worden zonder dat wij het gesprek zelf nog konden beluisteren. Metropolis M blijkt ook naderhand cruciale informatie te hebben weggelaten.
Ik besloot de opnames die ik had gemaakt in stukken op te delen, te beginnen bij een samenvatting van het debat over het onderwerp Mondriaan Fonds. Dit zette ik op YouTube met als titel Debat NEST over artikel in NRC – Mondriaan Fonds. Vervolgens plaatste ik de video onder de Facebookberichten van NEST en Metropolis M over het debat.
Binnen korte tijd verwijderde NEST de video onder het Facebookbericht met als reden: “We halen het weg omdat het is strijd is met de privacyvoorwaarden. Het is niet de bedoeling jouw telefoonopname hier gedeeld wordt en nogmaals, strijd met het accepteren van de voorwaarden en de afspraak met de sprekers van de avond. We vragen je vriendelijk dat te respecteren. Daarnaast werd de avond zoals je suggereert in je film niet ondersteund door het Mondriaan Fonds en zaten zij ook niet aan tafel. Dialoog is heel belangrijk, maar wel met juiste feiten en legitieme bronnen als uitgangspunt.”
__
NEST gooit het hier eerst op privacyvoorwaarden, terwijl het gaat om een debat dat via livestream voor iedereen te volgen was. Ook geeft NEST aan dat mijn bewering dat het debat gesponsord werd door het Mondriaan Fonds niet juist is, terwijl dit op hun eigen website vermeld staat. Een volkomen legitieme bron dus, NEST zelf.
__
NEST schakelt de hulp in van Metropolis M. Hoofdredacteur Domeniek Ruyters deelt mij via mail mee dat hij op verzoek van NEST de video onder het Facebookbericht van het kunsttijdschrift heeft verwijderd.
“Hey Nelle
Nest verzoekt mij jouw link met filmpje te verwijderen ivm afspraken met de sprekers.
Wat je op je eigen account doet moet je zelf weten, maar ik wil hierin Nest respecteren, of beter hun afspraken met de sprekers.
groet
Domeniek”
__
Ook krijg ik bericht van het Nationale Theater, dat met mij in gesprek wil gaan over de video. Eerst telefonisch en dan via WhatsApp.
__
De volgende dag blijkt mijn video verwijderd te zijn van YouTube dankzij een auteursrechtclaim van het Nationale Theater.
__
Van het filmpje dat ik eerder maakte over de link met het Mondriaan Fonds kun je hier het transcript teruglezen.
__
Belangrijke punten in het debat
Omdat er in het debat een aantal zaken aan het licht komen die van algemeen belang zijn heb ik besloten toch de inhoud hier in geschreven tekst openbaar te maken. Dat algemeen belang is de grote en aanhoudende onrust in de kunsten dat het artikel in NRC teweeg heeft gebracht. Ook blijkt dat de informatie die NRC en Metropolis M naar buiten brengen niet volledig, of zelfs aantoonbaar onjuist is, terwijl wel als gevolg daarvan een kunstenaar gecriminaliseerd wordt. Ik baseer mij in het publiceren van deze informatie op het citaatrecht.
Het gaat om de volgende punten:
1. rectificatie van het NRC artikel “Directeur Arno van Roosmalen weg bij kunstinstelling ‘Stroom’ – Ontslag – De positie van directeur Van Roosmalen is onhoudbaar na de NRC-publicatie over grensoverschrijdend gedrag door kunstenaar (..), die bij Stroom exposeerde.
2. belang van slachtoffers van seksueel misbruik om zelf de regie in handen te houden
3. wederhoor met de beschuldigde kunstenaar – de tijdlijn
4. negatieve impact op justitieel onderzoek door publicatie in NRC en op de eventuele strafmaat
__
1. rectificatie van het NRC artikel “Directeur Arno van Roosmalen weg bij kunstinstelling ‘Stroom’
In dit artikel van NRC wordt beweerd dat de directeur van Stroom Den Haag ontslagen zou zijn naar aanleiding van het eerste artikel over de van grensoverschrijdend gedrag beschuldigde kunstenaar.
Dit artikel moet dienen als een bevestiging dat NRC rechtvaardig gehandeld heeft. Het heeft immers direct geleid tot een opschoning van de kunsten en zou daarmee een algemeen belang dienen.
Tijdens het debat wordt echter duidelijk dat Van Roosmalen in het geheel niet vertrokken is. Daarmee vervalt de grond voor de publicatie van dit artikel in NRC. Tot op heden heeft de krant het niet verwijderd of zelfs maar aangepast.
In een eerder stadium heeft NRC al, nadat ik hier melding van maakte, een foutieve kop in het artikel aangepast. Dat kun je hier teruglezen onder de kop Update 20 november 2020.
__
Het transcript. Met Heske ten Cate (HTC), Jane Huldman (JH) en John de Weerd (JDW).
JDW: Er ligt hier ook iets op tafel waar we het niet over gaan hebben. Dat is namelijk dat directeur Arno van Roosmalen afscheid heeft genomen inmiddels, de wacht aangezegd is.
HTC: Klopt dit? Klopt dit echt of staat hij on hold? Of heeft hij echt al afscheid genomen?
JH: Hij heeft nog geen afscheid genomen als zodanig. Ik wil het daar inderdaad niet over hebben, ook uit respect voor Arno.
In het verslag van Metropolis M staat hierover: “Vrijdag werd bekend dat Arno van Roosmalen afscheid zal nemen als directeur, maar daar wordt verder niet over gesproken.” Dit is dus pertinent onwaar, waarmee Metropolis M de lezer doelbewust cruciale informatie onthoudt.
__
__negatieve impact op justititeel onderzoek door publicatie in NRC en op de uiteindelijke strafmaat
2. belang van slachtoffers van seksueel misbruik om zelf de regie in handen te houden.
Bij het debat is ook Margreet de Boer (MDB) aanwezig. Zij is advocaat van de slachtoffers in deze zaak. De Boer benadrukt hoe belangrijk het voor slachtoffers van seksueel misbruik is om de regie – die hen ontnomen was tijdens het misbruik – te kunnen voeren naderhand. NRC heeft die regie van de slachtoffers overgenomen, wat Metropolis M in het verslag niet benoemt.
MDB: Wat voor slachtoffers het allerbelangrijkst is, is dat zij de regie hebben, want dat is je afgepakt met wat je is aangedaan, dus dat is het allerbelangrijkste. Jij bepaalt wat er gebeurt, althans, jij bepaalt wat er gebeurt wat er in jouw macht ligt.
__
3. wederhoor met de beschuldigde kunstenaar – de tijdlijn
Als het gaat over de tijdlijn weten we dat NRC voor het eerst benaderd is op 20 juli 2020. Tijdens het debat wordt duidelijk dat de kunstenaar in kwestie op maandag 19 oktober, een kleine twee weken voor publicatie, is benaderd. De kunstenaar werd gevraagd om een reactie op de beschuldigingen en toen hij dit bleef uitstellen ging NRC over tot publicatie.
Het transcript. Met: Lucette ter Borg (LTB) en Carola Houtekamer (CH):
LTB: Ja, en het wederhoor begon natuurlijk op maandagochtend, negen uur, met (..) bellen. We hadden van elke persoon die we bellen een hele lijst vragen. Was eigenlijk al een dossier klaar wat we ze wilden vragen. Ja, en hoe gaat dat dan? We hebben hem drie keer gebeld op maandagochtend, hij nam niet op. Om half één nam die op. Toen hebben we natuurlijk, hij dacht misschien wel, dat is de NRC, die gaat een leuk stuk over mij schrijven, over mijn werk. En nou ja, we kwamen toch met een iets andere boodschap.
CH: Hij zegde eerst een interview toe, de volgende dag, en dat zegde die toen ook weer af. En toen was er opeens een advocaat, hij had een advocaat in de arm genomen, en toen werd er toegezegd van oké, we willen vragen beantwoorden. Dus hebben we vier kantjes aan vragen opgesteld met daarin gewoon alle beschuldigingen, geanonimiseerd, maar wel precies genoeg, en vervolgens heeft hij ook besloten om die niet te beantwoorden.
LTB: Maar daar gingen heel veel dagen overheen, want het was eerst van oh ja, ik beantwoord ze donderdag, nou, ik beantwoord ze na het weekend, toen na het weekend kwamen ze niet. Toen weer de advocaat gebeld en toen op woensdag pas, vlak voordat we gingen publiceren, wilde die ze helemaal niet beantwoorden en wilde hij überhaupt niet meewerken.
CH: Hij wilde het stuk ook niet inzien, dat hebben we hem ook nog aangeboden.
__
4. negatieve impact op justititeel onderzoek door publicatie in NRC en op de eventuele strafmaat
Advocaat Margreet De Boer (MDB) gaat in op de vraag van Heske ten Cate (HTC) of de publicatie in NRC de rechtsgang kan belemmeren. De Boer reageert hier bevestigend op, door aan te geven dat dit het politieonderzoek kan hinderen en uiteindelijk de strafmaat kan verlagen. Ook dit wordt niet vermeld in Metropolis M.
Het transcript:
HTC: Heel veel stemmen gaan op dat er een soort trial by media gaande is met verschillende personen die hier vanavond de revue passeren, van mensen die in instituten werken tot, en daar kunnen we later vandaag met z’n allen nog wat langer over hebben. Maar belemmert dat de rechtsgang nog?
MDB: Ik denk dat voor het politieonderzoek, dat Jan de Jong daar misschien ook wat over kan zeggen. Het maakt het onderzoek niet makkelijker, omdat het natuurlijk lastiger is om te bepalen wat weten mensen nog uit eigen herinnering, waarneming, en wat hebben ze in de krant gelezen om het maar even zo te zeggen, dus dat maakt het niet eenvoudiger. Wat je verder in zaken vaak merkt, is dat het, eh, helemaal aan het eind kan het uitmaken bij de strafmaat. Als er sprake is geweest van een publieke veroordeling, zeg maar, kan de rechter daar bij het bepalen van de strafmaat rekening mee houden.
__
Het fundament onder het artikel in NRC brokkelt af
Het artikel van Lucette ter Borg en Carola Houtekamer in NRC over de kunstenaar die beschuldigd wordt van grensoverschrijdend gedrag kent mijns inziens te weinig rechtvaardiging en is een nieuw voorbeeld van cancelcultuur. Het enige dat NRC hiermee bereikt heeft is de kunstenaar het werken onmogelijk te maken, terwijl de beschuldigingen niets met dat werk zelf te maken hebben. Behalve het op non-actief stellen van twee docenten aan de KABK heeft het artikel ook geen positief gevolg gekregen. Gevolgen die door NRC zo gepresenteerd worden, blijken in werkelijkheid anders te liggen, zie het artikel over Van Roosmalen. Dat er een cultuur zou heersen binnen de kunsten die grensoverschrijdend gedrag zou goedkeuren en zelfs belonen, ook een rechtvaardiging voor het artikel, is niet aangetoond. De slachtoffers is de regie ontnomen door NRC, de publicatie heeft het onderzoek hoogstwaarschijnlijk belemmerd en zal ongetwijfeld een negatief gevolg voor de strafmaat hebben, als die er komt. De publieke veroordeling waar advocaat De Boer over spreekt heeft zich in alle hevigheid voltrokken.
Dan is er nog de suggestie dat NRC het onderzoek van Justitie heeft aangewakkerd, wat ook herhaald wordt door de Ombudsman van NRC, Sjoerd de Jong, die op mijn aandringen navraag deed bij het parket Amsterdam hierover. Het OM ontkent dit, wat De Jong dan ook heeft moeten rectificeren.
Al met al blijf ik bij mijn allereerste reactie op het artikel op 31 oktober. Niemand is beter van het artikel geworden, behalve NRC zelf, vanwege de grote hoeveelheid aandacht ervoor. De schade die het heeft berokkend, aan de kunstenaar zelf, de kunstsector, de rechtsstaat, artistieke vrijheid en aan alle slachtoffers van seksueel misbruik is enorm. En daar is geen andere partij dan NRC verantwoordelijk voor.
__